Cơ Chế Hấp Thu Dinh Dưỡng Qua Rễ Của Cây Trồng | SITTO eShop

• 04/08/2023

Chất dinh dưỡng di chuyển từ đất đến rễ và nó xâm nhập vào cây như thế nào?

Thông thường, phân bón sẽ được chia thành hai loại chính là: phân bón gốc (bón qua rễ) và phân bón lá. Vậy chất dinh dưỡng di chuyển từ đất đến rễ và nó xâm nhập vào cây như thế nào? Các yếu tố nào sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc rễ hấp thụ chất dinh dưỡng khoáng, cùng Sitto tìm hiểu về vấn đề này thông qua bài viết dưới đây nhé!

Cơ chế vận chuyển chất dinh dưỡng khoáng từ đất đến rễ ở cây trồng

Các chất dinh dưỡng mà chúng ta cung cấp cho cây trồng phải có cơ hội tiếp xúc với bề mặt rễ để chúng được rễ hấp thụ. Có ba cách để chất dinh dưỡng trong đất có thể đến được với bề mặt rễ là:

Khuếch tán (Diffusion)

Khuếch tán là sự di chuyển của các chất dinh dưỡng trong dung dịch đất theo mức độ nồng độ. Khi cây hấp thụ chất dinh dưỡng thì làm các khu vực xung quanh vùng rễ có nồng độ dinh dưỡng thấp hơn. Từ đó, làm cho nồng độ chất dinh dưỡng từ nơi có nồng độ cao hơn bên ngoài vùng rễ sẽ di chuyển vào vùng rễ dọc theo độ dốc nồng độ.

Dòng chảy khối lượng (Mass flow)

Dòng chảy khối lượng là sự chuyển động của các chất dinh dưỡng hòa tan trong dung dịch đất và di chuyển về phía rễ theo thế năng của nước. Rễ cây hút nước từ đất đặc biệt là trong giữa ngày, nguyên nhân khiến rễ hút nhiều nước là do lá thoát hơi nước nhiều. Do đó, việc tưới nước cho đến khi đất luôn đủ ẩm sẽ làm cho các chất dinh dưỡng trong đất hòa tan và di chuyển liên tục theo nước đến rễ cây. Tức là dinh dưỡng di chuyển đến bề mặt rễ bằng dòng chảy của nước.

Tỉ lệ mà chất dinh dưỡng được cây trồng hấp thụ bởi dòng chảy khối lượng được xác định bởi nước trong đất, lượng nước cây nhận được và tốc độ thoát hơi nước của thực vật.

Sự vận động vươn dài của rễ cây để hút chất dinh dưỡng (Root interception)

Khi rễ dài ra, điều này làm cho đầu rễ xâm nhập được vào khoảng trống giữa các hạt đất, tiếp xúc với dung dịch đất mà có dinh dưỡng đã hòa tan. Rễ có cơ hội nhận chất dinh dưỡng từ khối đất.

Khuếch tán, dòng chảy khối lượng, sự vận động vươn dài của rễ là 3 cơ chế vận chuyển chất dinh dưỡng chính từ đất đến rễ của cây trồng (Hình 1)

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc rễ hấp thụ chất dinh dưỡng khoáng

Dòng chảy khối lượng và sự khuếch tán của các chất dinh dưỡng đa lượng đến bề mặt rễ có những hạn chế từ nhiều yếu tố thổ nhưỡng, đặc điểm, tính chất hóa lý như:

• Đất có đặc điểm thông thoáng và mịn: Rễ sẽ phát triển tốt cả về chiều rộng và chiều sâu, do đó có cơ hội lấy được nhiều chất dinh dưỡng từ đất hơn so với đất nén chặt.
• Đất có tính chất lý hóa (pH của đất): Tính chất hóa lý của đất không phù hợp cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ. Điều này sẽ làm cho cây ít nhận được chất dinh dưỡng từ việc bón phân cho đất.
• Lượng đất sét: Hàm lượng sét cao làm cho sự di chuyển của các chất dinh dưỡng vào dung dịch đất trở nên khó khăn. Do đó cản trở sự di chuyển của chất dinh dưỡng đến bề mặt rễ.
• Độ ẩm đất thấp: Cây sẽ bốc thoát nước ít hơn nên sẽ làm cho nước, chất dinh dưỡng kéo lên từ đất ít hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc rễ hấp thụ chất dinh dưỡng khoáng (Hình 2)

Nhìn chung, các yếu tố ảnh hưởng đến việc rễ hấp thụ chất dinh dưỡng là các yếu tố mà chúng ta có thể chủ động tác động được thông qua việc bón phân, tưới nước,… Do đó, nếu làm tốt việc chăm sóc cây trồng, chúng ta có thể giúp cây trồng hấp thụ tối đa chất dinh dưỡng, từ đó tiết kiệm được một lượng lớn chi phí canh tác.